Powstanie warszawskie trwało 63 dni i zarówno dla jego uczestników, jak i cywilnych mieszkańców Warszawy okazało się straszliwą hekatombą. Do dzisiaj trwają spory, czy powinno było wybuchnąć, a jeśli tak, to czy w tym właśnie terminie i w takiej formie. Faktem jest jednak, że w poprzedzających powstanie długich i trudnych latach okupacji młodzież zaangażowana w dywersję i konspirację dążyła do tego, by kiedyś móc wystąpić wobec wroga jawnie, z bronią w ręku. To pragnienie w nich istniało, domagało się ujścia.
O tych mrocznych latach wojennych można przeczytać w książce Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec„. Dzisiaj jest to lektura w szkole podstawowej, jednak warto, by również dorośli zapoznali się z jej treścią. Bohaterami książki są bowiem ludzie, którzy za walkę w konspiracji, na rzecz polskiej wolności, zapłacili najwyższą cenę. Ludzie młodzi i pod każdym względem niezwykli, wyjątkowe osobowości o szerokiej skali talentów. Najlepiej kojarzymy ich z pseudonimami – Zośka słynął z naturalnej charyzmy i zdolności przywódczych, Rudy znakomicie łączył wybitne zdolności manualne z artystycznymi, Alek był silnym, optymistycznym młodzieńcem pełnym energii i zawsze skłonnym do aktywności. Nie doczekali powstania, ale ich praca nie poszła przecież na marne.
Nie tylko w sierpniowe rocznice powstańcze dobrze jest powrócić do nich myślą na znak szacunku, kultywując podstawową wiedzę. Test z lektury Kamienie na szaniec oczywiście przyda się uczniom, którzy dopiero nabywają bazę wiadomości o czasach okupacji, ale również tym, którzy czują, że ich wiedza nieco zaśniedziała i czas ją odświeżyć. W zależności od chęci można sobie dobrać stopień trudności takiego sprawdzianu – poziom trudny będzie już wymagał dogłębnej znajomości książki. Niezależnie od tego, jaką formę wybierzemy, pamiętajmy o bohaterach. Wiele im zawdzięczamy, a nie ma nic cenniejszego aniżeli wolność, o którą dla siebie i dla nas walczyli.
